2022-23 PANCAR ŞEKERİ ÜRETİM KAMPANYASI DEĞERLENDİRME VE TÜKETİCİ İLE SEKTÖR PAYDAŞLARI İÇİN BİLGİLENDİRME NOTU
Eylül ayında başlayan 2022-23 üretim kampanyası kapsamında ülkemizde pancar şekeri üretimi 15’i kamu, 12’si özel, 6’sı kooperatif şeker farikası olmak üzere 33 farikada devam etmektedir. 58 il ve 3343 köy ve beldede 100 Binin üzerinde çiftçi ailesi tarafından yetiştirilen şeker pancarında hasadın yarısından fazlası gerçekleştirilerek kamu, kooperatif ve özel sektör şeker farikaları tarafından teslim alınmıştır. Bugün itibarıyla ülke kotası çerçevesinde planlanan kristal pancar şekeri üretiminin yarısına yakını şeker fabrikaları tarafından üretilmiştir.
2022-23 pancar şekeri üretim kampanyası sürecinin orta noktasına ulaşmamız hem şeker pancarı hasadında hem de pancar şekeri üretiminde fiziki gerçekleşmenin %50’leri bulması ve üretim rakamlarımızdaki gerçekleşme ile kampanya sonu öngörülerimiz çerçevesinde, geçtiğimiz pazarlama yılında yaşanan bazı arızi durumlar nedeniyle oluşabilecek endişe ya da spekülatif hareketlerin yaşanmaması amacıyla kamuoyunu ve sektör paydaşlarımızı bilgilendirmek Derneğimizin sorumluluğunun gereğidir.
Bu çerçevede, 2022-23 kampanya döneminde A kotası yani iç tüketimde kullanılmak üzere üretimi planlanan pancar şekeri miktarı 2 Milyon 681 ton olarak tahsis edilmiştir. Söz konusu miktarda pancar şekerini üretmek üzere her bir farika kotası çerçevesinde şeker pancarı ekim sözleşmelerini gerçekleştirmiş ve ülkemizde toplamda 19 milyon ton A kotası şeker pancarı üretimi planlamıştır. Ülkemiz genelinde %50’yi aşan şeker pancarı hasadında ulaşılan rakamlar ve şeker pancarının içeriğindeki şeker oranını gösteren polar ile dekara ulaşılan tonaj ortalamaları dikkate alındığında, içinde ulunduğumuz kampanya döneminin şeker sektörümüzde planlanan üretim ile gerçekleşen üretimin 2022-23 kampanya döneminde birbirine en yakın olduğu yıllardan biri olacağı öngörülmektedir.
Bazı fabrikalarımızın C kotası şeker (kota fazlası şeker pancarından üretilen ve ihraç edilen ya da ihraç şekerli mamullerde kullanılan şeker) üretimi de gerçekleştireceği hesaplanmaktadır. Bir önceki pazarlama yılında dünya şeker fiyatlarındaki dalgalı seyir ve özellikle 2022 Ocak ayında dünya şeker fiyatlarının fırlaması A kotası şekerimizin bir kısmının ihraçlık şekerli mamullerde kullanılmasına veya kaçak yollarla ülke dışına çıkmasına sebep olmuş bu durumda ülkemizin şeker arz istikrarını olumsuz etkilemiştir. Hem A kotası şeker üretimimizin planlanan üretime yakın olacağı öngörüsü hem Dahilde İşleme Rejimi kapsamında kullanabileceğimiz C kotası şekerimizin olacak olması hem de dünya şeker fiyatlarının bir süredir istikrarlı seyri ve bu seyri değiştirecek bir riskin görünmemesi gibi sebeplerle 2022-23 pazarlama yılında şeker arz açığımızın olmayacağı ve şeker arzında bir sonraki kampanya dönemine yani Eylül 2023’e kadar arz istikrarının bozulmayacağı beklenmektedir.
Bir önceki pazarlama yılında, dünya şeker fiyatlarındaki dalgalanmalar ve özellikle ani fiyat artışı iç pazarı da etkilemiş, arz istikrarını bozmuş, şeker sektörünün paydaşı bazı sektörlerde ve tüketicide oluşan panik spekülatörlerin iştahını kabartmış, hem şekeri girdi olarak kullanan sanayi ve imalatçı tarafında hem de perakende tarafında yıl boyu şeker fiyatları dalgalı bir seyir izlemiştir.
Söz konusu olumsuzlukların sektörde bir daha yaşanmaması amacıyla Türkşeker, kooperatif ve özel şeker farikalarının son derece itinalı bir üretim planlaması yapmalarının yanı sıra 2022-23 kampanya dönemi öncesi Tarım ve Orman Bakanlığımızca da yeni bir istişari mekanizma oluşturulmuştur. Şeker Dairesi Başkanlığı Koordinasyonunda sektörün tüm paydaşları her ay düzenli olarak toplanmakta, şeker pancarı üretim planlamasından ürünün tarladaki gelişimine, şeker pancarı hasadından pancar şekeri üretim verilerine, üretilen şekerin stok planlamasından, arz güvenliği ile istikrarına kadar sektör ile ilgili tüm süreçler söz konusu toplantılarda değerlendirilmekte, oluşabilecek risklere karşı tedbir alınmakta, potansiyel riskler üretim sürecinde ve pazarda bozulmalara sebebiyet vermeden önlenmektedir.
Hem Bakanlığımızca oluşturulan istişare mekanizmasınca alınan önleyici tedbirler, hem şu ana kadar gerçekleşen üretim rakamları çerçevesinde arz istikrarının sağlanabileceği bir yıl, hem de dünya fiyatlarının iç pazarı bozma ihtimalinin yok denecek kadar az olması gibi sebepler ve pancar şekeri üretim kampanyasının sona ereceği 2023 Ocak ayına kadar enerji maliyetlerini arttıracak olağanüstü durumlar yaşanmaması halinde Derneğimizce, 2022-23 pazarlama yılında pazarlama yılı başlangıcı farika teslim şeker satış fiyatı ile pazarlama yılı sonu farika teslim şeker satış fiyatında istikrarın sağlanacağı öngörülmektedir. Benzer şekilde nakliye maliyetleri ve ambalajlama giderlerinde de olağanüstü fiyat artışları yaşanmaması halinde, yeni fiyatlar ile temin edilecek şeker pancarından üretilecek şekerin pazara arz edileceği 2023 Eylül ayına kadar perakende şeker fiyatlarında da istikrarlı bir dönem beklenmektedir.
Kamuoyunun ve sektör paydaşlarımızın bilgisine saygılarımızla arz ederiz.
